داستان مردی که انگشتان پایش یخ زد، اما کارش را رها نکرد

328
دسته‌بندی نشده

اخبار,اخبار فرهنگی ,کتاب کودک

نوش‌آفرین انصاری می‌گوید: در سفری که جبارباغچه‌بان از تبریز به تهران می‌رفت، انگشتان پایش یخ می‌زند و بریده می‌شود اما او از پای نمی‌نشیند. این نشان‌دهنده شخصیت بسیار قوی اوست.

میرزا جبار عسگرزاده، معروف به جبار باغچه‌بان، اولین مؤلف و ناشر کتاب کودک در ایران است. او از سال ۱۳۰۷ با وجود دشواری‌های وسیع چاپ و کلیشه، چاپ کتاب‌های ویژه کودکان را با نقاشی‌هایی که خود می‌کشید، آغاز کرد. شورای جهانی کتاب کودک  کتاب «بابا برفی» (انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان) را به‌عنوان بهترین کتاب کودک انتخاب کرد.

علاوه بر این باغچه‌بان، موسس نخستین مدرسه ناشنوایان و اولین کودکستان در ایران است. به مناسبت چهل و نهمین سالگرد درگذشت جبار باغچه‌بان با نوش‌آفرین انصاری، دبیر شورای کتاب کودک، درباره نقش او در هموار کردن راه  ادبیات مدرن کودک و نوجوان به صحبت نشسته‌ایم.

جبار باغچه‌بان چه نقشی در ادبیات کودک و نوجوان داشت؟
مرحوم باغچه‌بان از بنیان‌گذاران ادبیات کودک و نوجوان است. هم در زمینه نظم و هم در زمینه نثر، آثاری از او به جا مانده است.
آنچه مهم است این است که او «کودک» و «کودکی» را به رسمیت شناخت. بحث توجه به کودکستان و دوران پیش از دبستان، بحث مهمی است که جبار باغچه‌بان به آن توجه ویژه‌ای داشته است. توجه مرحوم باغچه‌بان به زبان فارسی، در حالی که ترک زبان است، از نکات مهمی است که نباید از نظر دور داشت. زنده‌یاد باغچه‌بان شخصیت چند وجهی و چندگانه داشت، از یک سو به عنوان یک معلم شخصیتی تاثیرگذار به شمار می‌آمد. از سوی دیگر سواد و سوادآموزی در اندیشه باغچه‌بان جایگاه ویژه‌ای داشت. از سوی دیگر او بنیان‌گذار آموزش ناشنوایان بود.

«روشنگر تاریکی» کتابی درباره زندگی جبار باغچه‌بان است که نشر چیستا این کتاب را منتشر کرده است. مهم است که نسل جوان این کتاب را بخوانند. شنیده‌ام این کتاب نایاب است، امیدوارم این کتاب تجدید چاپ شود و در اختیار عموم قرار بگیرد.
از ده جلد کتاب «تاریخ ادبیات کودکان در ایران» هم یک جلد اختصاصا به جبار باغچه‌بان و خدمات این مرد بزرگ پرداخته است. گفته می‌شود که همیشه در کنارمردان بزرگ و موفق، یک زن موفق است، این در مورد جبار باغچه‌بان هم صدق می‌کند. همسر جبار باغچه‌بان (صفیه میربابایی) نقش مهمی در زندگی او داشته است.

به نظر شما نقش جبار باغچه‌بان در وارد کردن مدرنیته به ادبیات کودک و نوجوان، تا چد حد حایز اهمیت است؟
او بنیان‌گذار این ادبیات بود و راه را برای نویسندگان و شاعران و تصویرگران و کارشناسان ادبیات کودکان و نوجوانان باز کرد.زنده‌یاد باغچه‌بان یک اندیشه‌ را خلق کرد و نقش بسیار مهمی ایفا کرد.

جبار باغچه‌بان شخصیتی پیشرو در زمانه‌اش به شمار می‌رفت. ایده‌هایی مثل تاسیس مدرسه ناشنوایان، تصویرگری کتاب کودک، ادبیات مدرن کودک و نوجوان.. به نظر شما چرا افق نگاه او فراتر از هم‌نسلانش بود؟
به هر حال بسترهای تاریخی قهرمان پدید می‌آورند. او انسانی بسیار کوشا، قوی، مقاوم و مطمئن بود. در سفری که جبارباغچه‌بان از تبریز به تهران می‌رفت، انگشتان پایش یخ می‌زند و بعدها انگشتانش را قطع می‌کنند، اما او از پای نمی‌نشیند. این نشان‌دهنده شخصیت بسیار قوی اوست.
از طرفی زنده‌یاد باغچه‌بان از طریق ترکیه با غرب و تحولات روز آشنا می‌شود. او متولد ایروان است و بعدها با خانواده‌اش به ایران مهاجرت می‌کند. او از پیشرفت‌های روسیه و ترکیه مطلع بود و به پیگیری این روند‌ها علاقه‌مند بود و از طرفی انسان بسیار پرانگیزه‌ایی بود.
کسی نمی‌داند شاید هم قصه یک مادربزرگ باعث شده تا فردی کوله‌بار زندگی‌اش را چنین ببندد.

«شورای کتاب کودک» برنامه‌ خاصی برای بزرگداشت مرحوم باغچه‌بان و زنده نگه داشتن میراث و آثار او داشته است؟
برنامه خاصی نداشته‌ایم. شورای کتاب کودک در واقع یک موسسه پژوهشی است و یک کتابخانه تحقیقاتی دارد که آثار مرحوم باغچه‌بان هم در این کتابخانه موجود است.
نقش عمده‌تر در این زمینه را «موسسه پژوهشی تاریخ ادبیات کودکان» به عهده دارد. این موسسه، همان مجموعه ده جلدی«تاریخ ادبیات کودکان» را گردآوری کرده است و سایتی به اسم ایرانک دارند که پاسخگوی نیازهای پژوهشگران هستند.
به نظر من کتابخانه ملی باید در زمینه بزرگداشت جبار باغچه‌بان نقش فعالی به عهده بگیرد. شایسته است که تالاری به نام زنده‌یاد باغچه‌بان تاسیس شود و دستیابی به اسکن آثار او در کتابخانه ملی فراهم شود و به نقش جبار باغچه‌بان در ادبیات کودک توجه ویژه شود.
مرحوم باغچه‌بان علاوه بر آثار ارزشمندی که به جا گذاشتند فرزندانی تربیت کردند که عشق به سرزمین، نهاد کودکی و زبان فارسی را به جان پرورده‌اند. مرحوم ثمین باغچه‌بان، ثمینه و پروانه باغچه‌بان، فرزندان خلف جبار باغچه بان هستند. من سالها با پروانه باغچه‌بان که در آمریکا زندگی می‌کند، در ارتباطم و با هم مکاتباتی داریم. محال است که ایشان در نامه‌هایش به دماوند، زبان فارسی و کوچه‌های ایران اشاره نکند.

 

اخبار فرهنگی – خبرآنلاین

 

فقط افراد بالای هجده سال +18

جفت گیری اسب های تزئینی

فروش ویژه پلی استیشن 😍😱

کارواش خانگی (اسپری کارواش ۳ سر)

laptop stock لپ تاپ استوک روبیک دیجیتال سعید رمضانی

ارسال دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *